Της Μαρίας Λειβαδιώτη,
Δημοκρατία και βία είναι από τη φύση τους δύο έννοιες αντίθετες. Όταν η μία επικρατεί, η άλλη απουσιάζει. Η τραγωδία όμως, της τραυματισμένης σήμερα δημοκρατίας στη χώρα μας είναι ότι, πέρα από το άλγος που δημιουργεί η διαρκής αμφισβήτηση των κεκτημένων της, εμφανίζει και άλλα τρωτά σημεία, αντιμετωπίζοντας νέα σημαντικά διλήμματα και προβλήματα που συναθροίζονται σε ένα επικίνδυνο σύμπτωμα: ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι απλοί άνθρωποι της διπλανής μας πόρτας που αποτελούν θύματα και αυτοί της δυσαρμονίας των πολιτικών διαφορών μιας τρισδιάστατης κρίσης που μαστίζει τη χώρα και βάλλεται από μια τρομακτική πίεση ανοχής προς το «μη ανεκτό», τη μισαλλοδοξία, εκλαμβάνοντας τις πράξεις κοινωνικοπολιτικής βίας ως αποδεκτή μέθοδο πολιτικής δράσης. Και είναι αυτό ακριβώς το φαινόμενο που θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς ότι συμπυκνώνει την κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης, καθώς και την κρίση ταυτότητας, υπενθυμίζοντάς μας ταυτόχρονα την επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης της παθογένειας που δημιουργεί η διάχυση των κρουσμάτων βίας σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Τις ημέρες που συμπληρώνονται πέντε χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, ράπερ με αντιφασιστική δράση, ακροδεξιά στοιχεία επανεμφανίστηκαν για να επιτεθούν αυτή τη φορά κατά ενός νέου, του αντιφασίστα Βαγγέλη Παπαμιχαήλ στο Πέραμα.
Όμως, το χρονικό του τρόμου από τις αιματηρές επιθέσεις των άκρων είναι μακρύ και με διαφορετικές αποτυπώσεις. Το πρώτο, ίσως, επίσημα καταγεγραμμένο περιστατικό βίας έλαβε χώρα το μεσημέρι της 16ης Ιουνίου 1998 έξω από τα δικαστήρια της οδού Ευελπίδων, όταν τρεις διαδηλωτές, ο Δημήτρης Κουσουρής, ο Ηλίας Φωτιάδης και ο Γιάννης Καραμπατσόλης, έγιναν στόχος για το τάγμα εφόδου μπρατσωμένων χρυσαυγιτών, οι οποίοι εφοδιασμένοι με μεγάλα ξύλινα ρόπαλα τούς επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά, χτυπώντας τους με πρωτοφανή αγριότητα και βιαιότητα, κυρίως στο κεφάλι. Επρόκειτο για μια απροκάλυπτα δολοφονική επίθεση.
Τα ξημερώματα της 9ης Μαρτίου 2011, ο Μανώλης Καντάρης πέφτει νεκρός από μαχαίρι έξω από το σπίτι του στην πλατεία Βικτωρίας. Όπως, αποδείχτηκε στη συνέχεια, δράστες ήταν δύο Αφγανοί. Για τις επόμενες τρείς μέρες το κέντρο της Αθήνας μετατρέπεται σε πραγματική κόλαση για όσους έχουν την ατυχία να είναι σκουρόχρωμοι ή να δείχνουν υπήκοοι ξένης (τρίτης) χώρας. Άγριο κυνηγητό, ξυλοδαρμοί, μαχαιρώματα και αμέτρητα θύματα, αποτέλεσαν το απολογισμό της ημέρας.
Στις 12 Ιουνίου του 2012 ομάδα χρυσαυγιτών επιτέθηκε στο προεκλογικό περίπτερο του ΚΚΕ στην πλατεία της Αγίας Παρασκευής και με σιδερογροθιά τραυμάτισε στο κεφάλι τον εκλεγμένο με το ΚΚΕ, δημοτικό σύμβουλο Γιώργο Τσιμπουκάκη. Ένας από τους θύτες, ο Βαγγέλης Στεφανάκης, λίγους μήνες μετά, τον Απρίλιο του 2013, θα γίνει γνωστός στο πανελλήνιο, καθώς ξυλοκόπησε θανάσιμα την 23χρονη φίλη του Φαίη Μπλάχα.
Ο 27χρονος Σαχζάτ Λουκμάν, «σκούρος», Πακιστανός, θα αποτελέσει άλλο ένα θύμα όταν ο Χρήστος Στεργιόπουλος και ο Διονύσης Λιακόπουλος, οπλισμένοι με πτυσσόμενα μαχαίρια «πεταλούδες» τον χτυπούν ανελέητα και τον αφήνουν νεκρό. Οι δράστες, καταδικάστηκαν με την αναγνώριση του ρατσιστικού κινήτρου, ενώ η υπόθεση συσχετίστηκε με τη μεγάλη δίκη για την εγκληματική οργάνωση.
Στις 27 Ιανουαρίου 2013, δύο άτομα επιτίθενται με σπασμένο μπουκάλι και μαχαιρώνουν τον 16χρονο μαθητή Φοίβο Δεμερτζόγλου, καθώς πηγαίνει ανυποψίαστος στο σχολείο του. Στην δίκη που ακολούθησε αποδείχτηκε ότι οι κατηγορούμενοι Γιώργος Αποστολόπουλος και ο Καμπιώτης ήταν μέλη του Μετώπου Νεολαίας της Χρυσής Αυγής και το θύμα συνέδεσε την επίθεση εις βάρος του με τη ναζιστική οργάνωση.
Στα τέλη του περασμένου Μαρτίου άγνωστοι επιτέθηκαν στα κεντρικά γραφεία της Χρυσής Αυγής στη Μεσογείων. Στις 31 Μαρτίου το μεσημέρι ανυποψίαστος φοιτητής, ο Αλέξανδρος Λάζαρος, είχε την ατυχία να περνάει έξω από τα κεντρικά γραφεία της Χρυσής Αυγής και οι χρυσαυγίτες τον πέρασαν για αντιεξουσιαστή. Με την λογική των αντιποίνων τουλάχιστον τρεις τον κυνήγησαν στα στενά της περιοχής και τον ξυλοκόπησαν άγρια στο κεφάλι και το σώμα, με αποτέλεσμα να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.
Ακόμη και σήμερα παραμένουν αμέτρητα και άγνωστα παραδείγματα ωμής και απροκάλυπτης βίας. Όπως όλα δείχνουν, όλοι μας βρισκόμαστε εμπλεκόμενοι σε μια ιστορική στιγμή που απαιτεί τον άμεσο αυτοπροσδιορισμό μας. Δεν αρκεί να είναι κάποιος γαλουχημένος με την ιδέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της Οικουμενικής Διακήρυξης, να αναγνωρίζει θεωρητικά την αγάπη στον συνάνθρωπο, την ανεκτικότητα και τον σεβασμό προς τον «Άλλο». Ίσως είναι καιρός να μιλήσουμε πλέον ανοικτά και για το «πολιτικό θάρρος» σε αυτή την κοινωνία, αλλά και για την πρακτική εφαρμογή των αρχών και των αξιών του συνταγματικού μας χάρτη. Το κοινωνικό πρόβλημα στην Ελλάδα της κρίσης εμφανίζεται να είναι σαφώς μεγαλύτερο από το δημόσιο χρέος της και απαιτεί την προσοχή όλων, πολιτείας και κοινωνίας, γιατί κανείς άλλος πέρα από τους ίδιους τους πολίτες της δεν θα ασχοληθεί ποτέ με τα επιμέρους προβλήματα της κοινωνικής της συνοχής. Αντίθετα, ό,τι πιο προοδευτικό και ριζοσπαστικό μπορούν να κάνουν οι Έλληνες πολίτες είναι να εκπαιδευθούν πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα, να κατανοήσουν τη σημασία που έχει η «πολιτισμική ετερότητα» για την ενδυνάμωση της ατομικής τους υπευθυνότητας και να επιχειρήσουν να διορθώσουν τα όποια λάθη, επαναδομώντας ένα ασφαλές, δίκαιο και συνεκτικό κοινωνικό κράτος, κάτι που σίγουρα δεν μπορεί να παραχθεί ούτε με τον ατομικό θυμό ούτε και με τη βία.
Φοιτήτρια στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ. Τα ενδιαφέροντα της εντοπίζονται στις Διεθνείς Σχέσεις και τις Πολιτικές των Ευρωπαϊκών χωρών. Καθημερινά, ασχολείται με ακαδημαϊκές δράσεις μέσα και έξω από τον χώρο του Πανεπιστημίου, ενώ παράλληλα έχει συμμετάσχει σε μοντέλα προσομοίωσης Ηνωμένων Εθνών.
