Της Μαρία-Λίζας Καλλονιάτη,
Λευκός καπνός δεν βγήκε στην πρόσφατη τριμερή σύνοδο κορυφής ανάμεσα σε Ρωσία, Τουρκία και Ιράν στην Τεχεράνη, στόχος της οποίας ήταν να διευθετηθούν οι ετερόκλητες επιδιώξεις των τριών ισχυρών παραγόντων που διαμόρφωσαν την εξέλιξη του επτάχρονου συριακού εμφυλίου, καθώς οι δυνάμεις του Άσαντ ετοιμάζονται να καταλάβουν το εναπομείναν προπύργιο των ανταρτών, την επαρχία Ιντλίμπ, σηματοδοτώντας την επικυριαρχία τους στον πόλεμο.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με κοινό ανακοινωθέν, σύμφωνα με το οποίο οι τρείς πλευρές δεσμεύτηκαν στην εξεύρεση λύσης σε πνεύμα συνεργασίας. Επίσης, οι τρείς πρόεδροι απέρριψαν οποιαδήποτε απόπειρα να δημιουργηθούν τετελεσμένα επί του πεδίου με πρόσχημα τη μάχη κατά της τρομοκρατίας, εξέφρασαν την αποφασιστικότητα τους να αντιταχθούν σε αποσχιστικά σχέδια, που έχουν σκοπό να υπονομευθεί η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και συμφώνησαν ότι πρέπει να δημιουργηθούν στη Συρία ασφαλείς συνθήκες, για να επιστρέψουν οι εκτοπισμένοι. Η σύνοδος στην Τεχεράνη για το τελευταίο κεφάλαιο του συριακού πολέμου απέβη άκαρπη για μια λύση συνοχής στην συριακή κρίση.
Από την μια πλευρά αυτής της σύγκρουσης, έχουμε την Ρωσία, η οποία μαζί με το Ιράν, υποστηρίζουν την κυβέρνηση Άσαντ, τονίζοντας ότι έχει κάθε δικαίωμα να ανακτήσει τον έλεγχο του συνόλου της επικράτειας της χώρας του. Από νωρίς εκείνη την ημέρα, η Ρωσία είχε δώσει το στίγμα της ενόψει της συνόδου, μέσω των ρωσικών αεροπορικών επιδρομών που είχαν στόχο τζιχαντιστές και αντάρτες στην συριακή επαρχία και συγκεκριμένες θέσεις της Χάγιατ Ταχρίρ Αλ Σαμμ (πρώην Αλ Νούσρα), τζιχαντιστικής οργάνωσης που δρα στη Συρία, συνεργαζόμενη με την Αλ Κάιντα και κυριαρχεί στην Ιντλίμπ. Παράλληλα, ο Πούτιν κατηγόρησε τα “τρομοκρατικά στοιχεία’’ στην Ιντλίμπ, ότι συνεχίζουν τις προκλήσεις τους εξαπολύοντας επιδρομές και βομβαρδισμούς κατά των ρωσικών δυνάμεων, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και υποστήριξε πως διαθέτει αποδείξεις ότι οι αντάρτες ετοιμάζουν σκηνοθετημένες επιθέσεις με χημικά όπλα, προκειμένου να κατηγορηθεί το συριακό καθεστώς. Τέλος, η Ρωσία τόνισε την αντίθεση της σε οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός στην Ιντλίμπ, αφού ο στόχος είναι πάντα η εκδίωξη των ανταρτών.
Στο πλευρό του Πούτιν στάθηκε ο Πρόεδρος του Ιράν, Χασάν Ρουχανί, ο οποίος συμφώνησε ότι η συριακή κυβέρνηση πρέπει να ανακτήσει τον έλεγχο ολόκληρης της συριακής επικράτειας και πως η μάχη εναντίον της τρομοκρατίας στην Ιντλίμπ είναι αναπόφευκτη.
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, όσον αφορά την τύχη της περιοχής Ιντλίμπ βρίσκεται η Τουρκία, η οποία έχει ποντάρει στην ανατροπή της κυβέρνησης Άσαντ και υποστηρίζει άμεσα αλλά και έμμεσα τους μετριοπαθείς αντάρτες, λόγω του ότι το Ιντλίμπ είναι σημαντικό όχι μόνο για το μέλλον της Συρίας, αλλά και για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας, με γνώμονα τις κουρδικές επιδιώξεις. Στην σύνοδο ο Ερντογάν ζήτησε την κατάπαυση του πυρός στην Ιντλίμπ, ώστε να αποφευχθεί ένα νέο προσφυγικό κύμα προς τα τουρκικά σύνορα. Ειδικότερα, τόνισε πως η Τουρκία έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες της, όσον αφορά την υποδοχή προσφύγων, σηματοδοτώντας την άρνηση της Άγκυρας να δεχθεί και άλλους πρόσφυγες σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί έξοδος αμάχων από το Ιντλίμπ. Ήδη η Τουρκία φιλοξενεί 3,5 εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες. Για να αποφευχθεί μια ακόμα ανθρωπιστική καταστροφή, η Τουρκία υπέβαλε στη σύνοδο της Τεχεράνης σχέδιο για την απομάκρυνση των ένοπλων δυνάμεων από την Ιντλίμπ, ώστε να αποφευχθεί επίθεση των κυβερνητικών δυνάμεων κατά του ανταρτοκρατούμενου θυλακίου. Βάσει του σχεδίου συνολικά 12 ένοπλες οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και η Χάγιατ Ταχρίρ Αλ Σαμ, θα καταθέσουν τα όπλα και οι μαχητές τους θα απομακρυνθούν σε ασφαλείς περιοχές. Η άποψη της Τουρκίας για το μέλλον της Συρίας έρχεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με την άποψη της Ουάσινγκτον, η οποία υποστηρίζει ότι η κλιμάκωση της ρώσικης και της συριακής επιχείρησης θα προκαλέσει ανθρωπιστική καταστροφή. Βέβαια, είναι σημαντικό να σημειωθεί πως Άγκυρα και Τεχεράνη θα δουλέψουν από κοινού, προκειμένου να κάμψουν τον επιβαλλόμενο οικονομικό πόλεμο από την Ουάσινγκτον.
Όπως κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, έτσι και η σύνοδος της Τεχεράνης είχε δύο διαμετρικά αντίθετα στρατόπεδα, όσον αφορά το τελευταίο κεφάλαιο του συριακού εμφυλίου πολέμου. Στο ένα στρατόπεδο έχουμε την Ρωσία και το Ιράν, οι οποίοι δεν υποχωρούν από την θέση τους περί μη κατάπαυση του πυρός στην Ιντλίμπ και στο αντίπαλο στρατόπεδο έχουμε την Τουρκία, με την έμμεση στήριξη της Ουάσινγκτον, η οποία αντιτίθεται στην ρωσο-ιρανική θέση, φοβούμενη ένα νέο προσφυγικό κύμα στα εδάφη της, αλλά και τη συρρίκνωση του ρόλου της στα συριακά εδάφη. Μπορεί η διεθνής κοινότητα να εκφράζει φόβους για μια μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή σε περίπτωση εφόδου των κυβερνητικών δυνάμεων που έχουν συγκεντρωθεί γύρω από την Ιντλίμπ, αυτό όμως δεν έκανε τις τρεις κυρίαρχες δυνάμεις να συμφωνήσουν σε μια κατάπαυση του πυρός. Επομένως, το διπλωματικό παιχνίδι για την τύχη της Συρίας μετατίθεται στην επόμενη τριμερή σύνοδο στη Ρωσία. Άραγε, στη Ρωσία θα βγει o ‘’λευκός καπνός’’;
