Του Παντελή Ζηβόντση,
Στην νεότερη πολιτική ιστορία της χώρας αποτελεί τετριμμένη αλήθεια, ότι σε μια δημοκρατική κοινωνία ο λαός έχει πάντα δίκιο στην ετυμηγορία του. Το αφήγημα περί αλάνθαστου αισθητήριου οικοδομήθηκε αναμφισβήτητα, πάνω στο φόβο. Όλο το οικοδόμημα της δημοκρατίας στηρίζεται στην υπόθεση, ότι ο κυρίαρχος λαός μέσα από τις σωστές διαδικασίες έκφρασης της θέλησής του, κάνει τις επιλογές που, εξ ορισμού, δεν μπορεί παρά να είναι οι καλύτερες. Κανείς δεν τόλμησε να επικρίνει τις αποφάσεις του λαού και όποιος επιχειρούσε να το κάνει αμέσως χαρακτηριζόταν ως κίνδυνος για τη δημοκρατία και εξοστρακιζόταν από τις δημόσιες συζητήσεις.
Χρησιμοποιώντας τα παραδείγματα ως τρόπο απόδειξης του αρχικού τίτλου, πάμε να δούμε ορισμένα ιστορικά παραδείγματα που ο λαός έσφαλε με τις επιλογές. Η πρώτη περίπτωση δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από αυτή των εκλογών του Νοεμβρίου του 1920, όπου τότε δεν έχασε απλά το Κόμμα των Φιλελευθέρων, έχασε ολόκληρη η χώρα, αφού έσβησε η ελπίδα για κάτι καλύτερο. Στις 10 Αυγούστου 1920 υπογράφεται η συνθήκη των Σεβρών, και η ιδέα του Βενιζέλου για μια Μεγάλη Ελλάδα γίνεται πραγματικότητα. Θα περίμενε κανείς ότι η αποδοχή της συνθήκης θα ήταν πανεθνική ωστόσο, κατά την επιστροφή του, ο Βενιζέλος βρήκε έναν ψυχικά και σωματικά κουρασμένο λαό ακόμα και αδιάφορο για τη συμφωνία. Και φυσικά οι επιπτώσεις του εθνικού διχασμού είχαν χαραχθεί βαθιά στην ψυχή του ελληνικού λαού, αφού πολλοί ήταν αντίθετοι με την πολιτική του Βενιζέλου και άλλοι, που τον μισούσαν θανάσιμα. Η αντιπολίτευση ζητά εκλογές με το σύνθημα, ότι θα σταματήσει τον πόλεμο και ο Βενιζέλος παρά τις προσπάθειες των συνεργατών του να τον αποτρέψουν, αποδέχεται το αίτημά τους και προκηρύσσει εκλογές για τις 1 Νοεμβρίου του 1920. Στις εκλογές αυτές ο Ελ. Βενιζέλος γνώρισε την πρώτη και κρισιμότερη εκλογική του ήττα, καθώς ο λαός , επηρεασμένος από την προπαγάνδα των βασιλικών και την κούραση του, δεν εκλέγει τον Βενιζέλο ούτε βουλευτή. Η συνέχεια γνωστή. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επιστρέφει στην Ελλάδα μετά από δημοψήφισμα, αλλάζει όλους τους τότε στρατηγούς της μικρασιατικής εκστρατείας, οι μεγάλες δυνάμεις αφαιρούν τη σφαίρα προστασίας που παρείχαν στη χώρα μας και συνεχίζει τον πόλεμο. Το αποτέλεσμα; Η καταστροφή της Σμύρνης τον Αύγουστο του 1922. Άλλο ένα παράδειγμα λανθασμένης επιλογής του λαού ήταν στις περίφημες εκλογές του 1933, όταν ο γερμανικός λαός έδωσε τη νίκη στον Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος λίγα χρόνια αργότερα, έσπειρε τη φρίκη με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμα και στην περίπτωση του BREXIT ο βρετανικός λαός έκανε τραγικό λάθος οδηγώντας τη χώρα σε ένα αδιέξοδο της ιστορίας της.
Βέβαια, οι εσφαλμένες επιλογές του λαού προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από τον λαϊκισμό. Ο λαϊκισμός είναι ένα φαινόμενο που βαδίζει παράλληλα με τη δημοκρατία και τα τελευταία χρόνια απειλεί ολοένα και περισσότερο τα βάθρα της. Και αυτό, γιατί κανένας πολιτικός δεν διστάζει να μιλήσει για τη σοφία του λαού του, τα λαϊκά δικαιώματα και τη λαϊκή κυριαρχία, χωρίς ουσιαστική σκέψη και μέθοδο. Η κολακεία του συλλογικού υποκειμένου, εφόσον του αναγνωρίζονται μόνο δικαιώματα και όχι ευθύνες, οδηγεί στην υιοθέτηση απλουστευτικών και ακραίων απόψεων.
Συνοψίζοντας λοιπόν, πρέπει να καταλάβουμε ότι ο λαός μπορεί να είναι κυρίαρχος, παντοδύναμος αλλά δεν είναι και αλάνθαστος. Όπως είχε πει ο Ντανιέλ Μπεντίτ: ”πρέπει να σταματήσουμε να λέμε ότι ο λαός έχει πάντα δίκιο”. Ο λαός έχει κάθε δικαίωμα να πηγαίνει στις κάλπες, να ψηφίζει όποιον θέλει, αλλά στις δημοκρατίες ευθύνη για όσα συμβαίνουν στη χώρα έχουν όλοι και κανείς δεν πρέπει να είναι υπεράνω κριτικής. Για την μικρασιατική καταστροφή, την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, την έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την Ε.Ε, ακόμη και για την σημερινή κατάσταση της χώρας μας, ο λαός έχει μερίδιο ευθύνης στο μέτρο που του αναλογεί και πρέπει να το λέμε και όχι να αποσιωπούμε και να τον ”νταντεύουμε”. Δικαιούμαστε, συνεπώς, να ασκούμε κριτική στις λαϊκές επιλογές, χωρίς αυτό να θεωρείται έγκλημα ή προσβολή της λαϊκής κυριαρχίας και αμφισβήτηση της δημοκρατίας.
Γεννημένος στην πόλη των τεχνών, την Φλώρινα, το 1998. Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει συμμετάσχει σε πληθώρα προσομοιώσεων τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. (Μ.Β.Ε, ΠΠΣΚ, M.U.N). Έχει αναλάβει το πόστο του υπεύθυνου προώθησης στο OffLine Post.
