Της Σαμπίν Καμχή,
Τα τελευταία χρόνια, το πλαστικό έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής σε διάφορες μορφές, από τα έπιπλα μέχρι τις πολυσυζητημένες τσάντες παντοπωλείων και τα παιχνίδια. Ωστόσο, από το να θεωρείται ως μια πολύ αναγκαία παρουσία στο σύγχρονο κόσμο, το πλαστικό τώρα, θεωρείται ως υλικό τεράστιας καταστροφής. Όπως είναι ευρέως γνωστό, το πλαστικό δεν είναι βιοαποικοδομήσιμο, γεγονός που το καθιστά άκρως απειλητικό για τις επόμενες γενιές. Σύμφωνα με έρευνες, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πετάνε σχεδόν 4.000.000 τόνους σκουπίδια κάθε μέρα, εκ των οποίων το 12,8% είναι πλαστικό. Μάλιστα, «το 2017, στην Ελλάδα έγινε η μεγαλύτερη ετήσια κατά κεφαλήν χρήση πλαστικής σακούλας στην Ε.Ε. (400 σακούλες)». Ενώ το πλαστικό που ρίχνεται σε χώρους υγειονομικής ταφής μολύνει το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα, οι επιπτώσεις της θαλάσσιας ρύπανσης είναι ανυπολόγιστες.
Άλλες μελέτες αποκαλύπτουν ότι περίπου 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων ξεπλένονται στον ωκεανό κάθε χρόνο. Ενώ, ένα μέρος των πλαστικών αποβλήτων στους ωκεανούς προέρχεται από την ξηρά, κυρίως, λόγω κακοδιαχείρισης, η αλιεία και υδατοκαλλιέργεια, ναυτιλία (π.χ μεταφορά, τουρισμός) και οι παράκτιες πλατφόρμες πετρελαίου και φυσικού αερίου συμβάλλουν, επίσης, σε αυτό. Παρόλα αυτά, υπολογίζεται πως περίπου το 80% των απορριμμάτων θαλάσσης προέρχονται από την ξηρά. Μέχρι το 2050 υποστηρίζεται, ότι θα υπάρχουν πιο πολλά πλαστικά, παρά ψάρια στην θάλασσα. Η Μεσόγειος, σύμφωνα με άλλες αναφορές, θεωρείται μία από τις πιο μολυσμένες από πλαστικό θάλασσες σε όλον τον κόσμο. Αν και περιέχει μόνο το 1% του ύδατος του πλανήτη, η Μεσόγειος είναι μια ημίκλειστη θάλασσα με αρκετά μεγάλη ανθρώπινη δραστηριότητα. Ως αποτέλεσμα, γίνεται μια «πλαστική παγίδα», όπου σύμφωνα με το World Wildlife Fund (WWF) βρίσκεται το 7% όλων των μικροπλαστικών αποβλήτων παγκοσμίως.
Ορισμένες από τις καταστροφές στους ωκεανούς, που προκαλούνται από το πλαστικό μπορούν να εξηγηθούν παρακάτω. Αρχικά, σύμφωνα με αναφορές, τουλάχιστον 1.000.000 θαλάσσια πτηνά και 100.000 θαλάσσια θηλαστικά πεθαίνουν, λόγω της πλαστικής κατάποσης ετησίως. Η κατανάλωση πλαστικού από όλα τα είδη ψαριών ανέρχεται σε αρκετούς τόνους κάθε χρόνο. Εκτός από την πρόκληση εντερικού τραυματισμού και θανάτου αυτών των ψαριών, υπάρχει ο κίνδυνος της εξάπλωσης αυτού, διαμέσου της τροφικής αλυσίδας, σε μεγαλύτερα ψάρια και θαλάσσια θηλαστικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η νεκρή φάλαινα που βρέθηκε στην Σαντορίνη με 30 κιλά πλαστικής σακούλας στο στομάχι της.
Τα ψάρια δεν είναι τα μόνα που επηρεάζονται. Οι θαλάσσιες χελώνες επίσης βλέπουν το πλαστικό ως τροφή, και ως αποτέλεσμα, αυτό οδηγεί σε εντερική απόφραξη και εξέλκωση, και εν τέλει, σε θάνατο. Μελέτες έχουν βρει ότι οι μισές θαλάσσιες χελώνες σε όλο τον κόσμο, έχουν καταπιεί πλαστικό. Μεταξύ άλλων, οι θαλάσσιες χελώνες είναι επίσης, τα πιο κοινά θύματα των «Ghost Nets» στον ωκεανό. Όπως ακριβώς οι πλαστικές σακούλες και τα μπουκάλια, έτσι και τα πλαστικά δίχτυα, που χρησιμοποιούνται για την αλιεία προκαλούν βιβλική, ωκεάνια καταστροφή. Αυτά πνίγουν, συνήθως, τα ζώα και μπλέκονται σε πολύτιμους υφάλους, που ως συνέπεια τα κάνουν να σπάσουν.
Επιπλέον, η ρύπανση που προκύπτει από τα πλαστικά επηρεάζει και τους ανθρώπους ποικιλότροπα. Εκτός από τους κινδύνους στα μολυσμένα θαλάσσια νερά, η κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών, που έχουν φάει πλαστικό προκαλεί προβλήματα υγείας στους τελικούς καταναλωτές, όπως καρκίνο, προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα κ.λπ. Προκαλούνται, συνεπώς, πολυποίκιλα ζητήματα στην υγεία, τη διατροφή αλλά και γενικότερα, στην τροφική αλυσίδα.
Το πλαστικό στη θάλασσα είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης αναισθησίας. Δεδομένου ότι η ετήσια κατανάλωση πλαστικού αυξάνεται κάθε χρόνο παγκοσμίως, η ποσότητα πλαστικών απορριμμάτων, που καταλήγει στις θάλασσες αυξάνεται επίσης, δραστικά. Εκτός από τις αρνητικές συνέπειες για το θαλάσσιο οικοσύστημα, η πλαστική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει πολλές ζημιές στην οικονομία, καθώς επηρεάζει, μεταξύ άλλων, τον τουρισμό, την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές προσπάθειες σε εξέλιξη για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης στις θάλασσες. Αυτό συμπεριλαμβάνει μέτρα, όπως τον καθαρισμό των παραλιών και την προσπάθεια αποφυγής εισόδου του πλαστικού στον ωκεανό. Παρόλα αυτά, το κόστος σε ολόκληρη την ΕΕ για τον καθαρισμό των ακτών και των παραλιών εκτιμήθηκε σε περίπου 630 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ το κόστος για τον κλάδο της αλιείας ανερχόταν σε σχεδόν 60 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 1% περίπου των συνολικών εσόδων του αλιευτικού στόλου της ΕΕ (2010). Στο πλαίσιο της καταπολέμησης της πλαστικής ρύπανσης, ιδιαίτερα στον ωκεανό, πολλές χώρες έχουν περιορίσει ή απαγορεύσει διάφορες μορφές πλαστικών προϊόντων. Για παράδειγμα, πάνω από 35 χώρες παγκοσμίως έχουν απαγορεύσει τη χρήση πλαστικής μεταφοράς, συμπεριλαμβάνοντας τη Γαλλία και την Ιταλία.
Αυτή η αυξανόμενη συνειδητοποίηση, σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις του πλαστικού, θα βοηθήσουν σίγουρα στην προσπάθεια προστασίας των ωκεανών μας. Πρέπει, όμως, και ο καθένας από εμάς, να πάρει μέτρα στην καθημερινή του ζωή για τη μείωση της χρήσης του πλαστικού, ειδικά στο πλαίσιο της καταναλωτικής συμπεριφοράς.
Είναι γεννημένη το 1998 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Μωραΐτη και πλέον ζει και σπουδάζει στο Λονδίνο, στο Τμήμα Business and Management του University Of Reading. Αρθρογραφεί για το περιβάλλον στην κατηγορία του Ελεύθερου του OffLine Post.
