Του Πελοπίδα-Παναγιώτη Κουλούρη,
Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1910 ο Ελευθέριος Βενιζέλος, Πρωθυπουργός της Κρητικής Πολιτείας και μετέπειτα «επαναστάτης» του Θερίσου, εκφωνεί τον πρώτο του λόγο μπροστά στους Αθηναίους στην πλατεία Συντάγματος. Σε ένα σημείο της ομιλίας του, ο Βενιζέλος αναφέρεται στο ζήτημα του πολιτεύματος. Ο λαός ζητούσε ρυθμικά «Εθνοσυνέλευση Συντακτική» ο Βενιζέλος προωθούσε τη λύση «Αναθεωρητικής Εθνοσυνέλευσης». Ο Κρητικός πολιτικός αντιπαρατίθεται με το πλήθος και απαντάει «Αναθεωρητική». Αυτό έγινε τρεις φορές και την τρίτη φορά ο Βενιζέλος με σταθερή και δυνατή φωνή απαντάει «Είπα! Αναθεωρητική» και το πλήθος σώπασε. Όπως εύστοχα έγραψε ο Γεώργιος Βεντήρης «Από της ώρας εκείνης η Ελλάς είχε κυβέρνηση. Δεν τον ανεκήρυξεν η φωνή αλλά η σιωπή του λαού».
Ο Βενιζέλος, μετά από τον Εθνικό Διχασμό, λόγω της διαφωνίας του με τον βασιλιά Κωνσταντίνο σχετικά με τη στάση της Ελλάδας στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο και με την τελική απόφασή του, η Ελλάδα να βρεθεί στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ, κατάφερε, με την οξυδέρκειά του, να βάλει την Ελλάδα στις διαπραγματεύσεις στην πλευρά των νικητών και επιτέλους να πραγματοποιηθεί το όνειρο της «Μεγάλης Ιδέας», Μετά τις Συνθήκες των Βερσαλλιών (28/06/1919) και του Νεϊγύ (27/11/1919), τον επόμενο χρόνο ο Βενιζέλος υπέγραψε τη Συνθήκη των Σεβρών και άρα την εδαφική επέκταση της Ελλάδας δημιουργώντας την Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των Πέντε θαλασσών.
Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στην πόλη Σεβρ (Sèvres) της Γαλλίας, φέρνοντας την ειρήνη μεταξύ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Συμμαχικών Δυνάμεων μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η συγκεκριμένη Συνθήκη υπεγράφη δυο χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου όντας μια από τις συμφωνίες για τη διαμόρφωση του μεταπολεμικού κόσμου, με το διαμελισμό των γερμανικών αποικιών και πιο συγκεκριμένα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ήταν σύμμαχός της στον πόλεμο, ανάμεσα στις νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ. Με την ανακωχή του Μούδρου και ουσιαστικά το τέλος του πολέμου, ο δρόμος, για την διεκδίκηση μικρασιατικών περιοχών, όπου κατοικούσαν συμπαγείς ελληνικοί-χριστιανικοί πληθυσμοί, είχε ανοίξει. Στο ανώτατο συμμαχικό συμβούλιο στις 22/04/1919, οι Βρετανοί, οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί, εκμεταλλευόμενοι την απουσία του Ιταλού εκπροσώπου, επέτρεψαν στην Ελλάδα να καταλάβει την περιοχή της Σμύρνης με αποστολή την τήρηση της τάξης και την προστασία των χριστιανικών πληθυσμών, μέχρι την τελική ειρηνευτική συμφωνία. Ουσιαστικά, οι Βρετανοί και οι Γάλλοι χρησιμοποίησαν τον ελληνικό στρατό εναντίον της Τουρκίας και στόχευαν να περιορίσουν τα ιταλικά επεκτατικά σχέδια. Ο Σουλτάνος Μεχμέτ ΣΤ΄ αποδέχτηκε τη Συνθήκη, προσπαθώντας να σώσει τον θρόνο του, αλλά απορρίφθηκε από τους Νεότουρκους. Οι Νεότουρκοι υπό τον Μουσταφά Κεμάλ χρησιμοποίησαν αυτή τη διένεξη για να αυτοανακηρυχθούν κυβέρνηση και να καταργήσουν το χαλιφάτο.
Η Συνθήκη όριζε ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας στην Βρετανία ως προτεκτοράτα της Κ.τ.Ε, την Συρία και τον Λίβανο στην Γαλλία ως προτεκτοράτα και υπαγωγή της Ανατόλιας στη σφαίρα επιρροής της Ιταλίας. Η Χετζάζ (μέρος της Σαουδικής Αραβίας), το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα ανεξαρτητοποιούνταν.
Οι παραχωρήσεις, που έγιναν στην Ελλάδα ήταν η παραχώρηση Ίμβρου και Τενέδου και της ανατολικής Θράκης μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και με προσάρτηση στην Ελλάδα μετά την πενταετία μέσω δημοψηφίσματος. Το άρθρο 26 όριζε ότι αν οι οθωμανικές αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, που θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι, που έντεχνα προώθησε ο Βενιζέλος «ανοίγοντας» το δρόμο για την Πόλη.
Η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου – Τιττόνι. Η Ιταλία συμφώνησε να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός της Ρόδου και του Καστελλόριζου) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία θα παραχωρούσε την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε -μετά από δημοψήφισμα- θα παραχωρούταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922).
Έπαψε η στρατιωτική παρουσία στα Στενά των Δαρδανελίων και στη θάλασσα του Μαρμαρά και έγιναν προσωρινά διεθνής περιοχή, οι Σύμμαχοι απέκτησαν τον οικονομικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τέλος καθορίζονταν η ισότητα και τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων.
Η Συνθήκη των Σεβρών δεν επικυρώθηκε από κανένα συμμαχικό Κοινοβούλιο και αποδείχθηκε ότι ήταν αδύνατον να εφαρμοστεί, καθώς οι παραχωρήσεις προς την Ελλάδα αποσκοπούσαν στην αντιμετώπιση του κινήματος των Νεότουρκων, το οποίο είχε αξιόμαχο στρατό καταφέρνοντας σοβαρά χτυπήματα στους Συμμάχους, απειλώντας την Κωνσταντινούπολη και τα Δαρδανέλια. Το κίνημα δεν αναγνώριζε τη Συνθήκη και ήταν αποφασισμένο να υπερασπίσει τα δικαιώματα της Τουρκίας ως ανεξάρτητου κράτους. Βεβαίως και οι Σύμμαχοι δεν διακινδύνευαν να επιβάλουν, με στρατιωτικά μέσα, τη Συνθήκη. Άλλωστε, προϋπέθετε ήττα του κινήματος, γεγονός, που δεν ήταν σίγουρο. Έπρεπε δε, να μπορούν να διαπραγματευθούν και με τον Κεμάλ. Τη στρατιωτική επιβολή της «Συνθήκης των Σεβρών», ανέλαβε η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου.
Έτσι ενεπλάκη η Ελλάδα στον μικρασιατικό πόλεμο, ο οποίος οδήγησε στην τεράστια Μικρασιατική Καταστροφή, οι συνέπειες της οποία ταλάνιζαν τη χώρα για πολλά χρόνια ακόμα. Η Συνθήκη των Σεβρών ήταν αδύνατο να γίνει πράξη, γιατί δεν ήταν Συνθήκη Ειρήνης, αλλά συνέχισης του πολέμου, και υπογράφηκε από δυνάμεις που είχαν αντίθετα συμφέροντα.
Οι σύμμαχοι δεν έδειχναν διατεθειμένοι να επιβάλουν στην Τουρκία όσα προέβλεπε η Συνθήκη. Άπαντες εμφανίζονταν από ουδέτεροι εώς εχθρικοί. Tα κέρδη της η Ελλάδα έπρεπε να τα κατοχυρώσει αντιμέτωπη με το εθνικιστικό κίνημα του Κεμάλ. Με τη Συνθήκη ο Σουλτάνος κατέρρευσε και οι κεμαλικοί κυριάρχησαν. Η πραγματικότητα αυτή οδήγησε τον Λένιν, στην υποστήριξη των Τούρκων και στις 3/12/1920 υπέγραψε τη Συνθήκη του Αλεξαντροπόλ. Αναμενόμενη εξέλιξη, καθώς η Αντάντ και οι σύμμαχοί της είχαν κρατήσει εχθρική στάση στην επανάστασή τους.
Έτσι, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η Συνθήκη των Σεβρών ως μια «θνησιγενής» Συνθήκη, καθώς δεν επίλυε ειρηνικά τις διαφορές μεταξύ νικητών και νικημένων αλλά οι δυσβάσταχτοι όροι για τους ηττημένους αποτέλεσαν συνέχιση του πολέμου. Ο δρόμος από τον θρίαμβο των Σεβρών στην τραγωδία της Μικράς Ασίας, για την Ελλάδα, είχε ανοίξει.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1996. Το 2014 ξεκίνησε τις σπουδές του, στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστημίου αποφοιτώντας το 2018. Τον Οκτώβριο ξεκίνησε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Νεαπόλεως Πάφου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Νεότερη και Σύγχρονη Ευρωπαϊκή και Ελληνική Ιστορία". Στο OffLine Post αρθρογραφεί για τις κατηγορίες Πολιτικού και Ιστορίας.
